September 2024,
Spanje - Portugal
Op enig moment is de wind wat gaan liggen en ik vaar
naar het haventje met de brommer. Ook is het gestopt met regenen. Ik leg aan aan
de steiger van het kleine jachthaventje en ga op zoek naar de havenmeester.
Havenmeester Pedro blijkt het gemak (niet moeilijk doen) en de gemoedelijkheid
zelve. Ik vraag hem of ik morgen (dan is het zondag), diesel kan komen tanken.
Geen enkel probleem. Hij wijst me waar de supermarkt is, let wel, eentje die
open is, niet onbelangrijk. Op mijn vraag waar geankerde boten over het algemeen
hun dinghy laten, wijst hij lachend naar de jachthaven. Hij vertelt me dat het
weer hier in de regio danig in de war is. Zulke lage temperaturen en zoveel
regen hebben ze hier normaliter niet.
De volgende dag varen we naar de jachthaven om te
tanken. Een andere havenmeester dan Pedro loopt ons tegemoet. Op onze vraag dat
we komen voor diesel, antwoordt hij dat er geen stroom op de haven is. "Wanneer
dan wel?" roep ik. "Mañana" is het antwoord. Op de vraag of ik aan de kop van de
steiger mag wachten, wordt bevestigend geknikt. We gebruiken de dag om een
heerlijke wandeling in de omgeving te maken.
Op maandagmorgen is Pedro er weer, hij verzekert me
dat de elektricien onderweg is, maar dat het een lastig probleem is, iets van: "omdat
stroomkabels niet goed meer zijn". Maar om elf uur is er stroom en laten we de
dieseltank vollopen. De watertanks hadden we eerder al gevuld.
Bij het afrekenen wordt alleen de diesel betaald. De
nacht aan de steiger in de jachthaven wordt niet eens genoemd.
Er volgt een tocht naar Finisterre, oftewel Fisterra.
(Galicisch is overigens iets anders dan Spaans, ook: hoe zuidelijker we komen, hoe
meer Portugese elementen in de taal te vinden zijn). Hetzelfde laken en pak als
bij Camariñas, harde wind. Niet aanleggen aan de steiger voor passanten, maar
ankeren gedurende een paar dagen. Aanleggen aan de steiger is gewild. Vanwege
het totale gebrek aan voorzieningen, geen water, stroom of toiletgebouw, ligt de
steiger aan de beschutte kant vol. Bijkomend voordeel is dat afmeren en blijven
liggen gratis is. Als op een morgen twee boten vertrekken, bedenken we ons geen
moment. Direct de knor aan, anker omhoog en naar de steiger. Zodra we goed
liggen, is het tijd voor ontbijt.
Fisterra is een vissersdorpje van niks, net als de
vorige dorpjes en er zullen er nog volgen. De grote trekpleister is natuurlijk
Kaap Fisterra, met de vuurtoren, de misthoorn en het eindpunt van de
pelgrimstocht naar Santiago de Composthoop. Een wandeling ernaartoe staat op het
programma. Zodra de eerste bewolkte dag zich aandient, lopen we de 3 kilometer
lange route naar boven in een klim van een paar honderd meter. Om ons heen een
enkele verdwaasd kijkende pelgrim. De tocht van Santiago naar hier vergt
ongeveer 8 dagen.
Éénmaal boven worden we overvallen door de hoeveelheid
toeristen. Auto’s en busladingen vol. Een souvenirwinkel, een hotel. Ik moet me
er even voor afsluiten om te kunnen genieten van het uitzicht. Groots en
grandioos. De imposante rots waar we met de boot langs voeren lijkt vanaf hier
een steentje in het water. Twee zeilbootjes, in het decor van die immens grote
zee. De golven die kapotslaan op de rotsen. De ruige natuur en natuurlijk de
vuurtoren en het misthoorn gebouw. Ik loop een stuk naar beneden en kijk recht
in de diepte. Zo indrukwekkend. Als ik weer naar boven loop, loop ik langs de
vrouwelijke variant van een pelgrim. Ze staat te huilen. Als zij de gehele
officiële route heeft gelopen, heeft ze er meer dan 800 km opzitten. Ik begrijp
haar emoties wel.
We blijven nog een paar dagen liggen. Elke dag is er
wel zwaar vuurwerk te horen. Siervuurwerk wordt regelmatig afgestoken overdag.
Niet voor de mooi, maar voor de knal. Rare jongens die Spanjaarden. Ondertussen
wordt er stilletjes een kermis opgebouwd. Sinds Vlissingen de derde, toe maar.
In het weekend dat erop volgt, loopt de grote stenen
pier vol met mensen. Ouderen, jongeren, kinderen. Het doel ontgaat ons even,
maar wordt ons duidelijk als we op zaterdag naar de supermarkt willen, maar deze
gesloten blijkt. We vragen een voorbijganger in het Spaans, hij antwoordt terug
in het Nederlands. Hij blijkt daar al 40 jaar te wonen.
Alles draait dit weekend in het dorp om de viering van
de heilige Carmen. Het feest van de Heilige Maagd Carmen van de berg Karmel valt
elders in Spanje op 16 juli, hier dus in september. De berg Karmel wordt in de overlevering genoemd als de
plek waar Elia streed tegen de profeten van de afgod Baäl.
In de twaalfde eeuw lieten kluizenaars zich door het
geloof van de profeet Elia inspireren en vestigden zich op de berg Karmel, onder
bescherming van de Heilige Maagd. Zij legden de basis voor de latere ordes van
de karmelieten en karmelietessen. Vissers hebben haar geclaimd als hun
beschermheilige en dat wordt hier even goed gevierd. Op het water!
Wie de Sint Jan in Den Bosch heeft bezocht, kan zich
een kappelletje in de kerk herinneren waar een verklede plastic pop Maria moet
voorstellen. En zo hebben ze hier een grote verklede plastic pop die Carmen moet
voorstellen. Ze wordt op een boot geladen, er wordt een rondje door de baai
gevaren en ze wordt weer aan land gebracht. Inwoners en toeristen "genieten"
evenzeer van deze viering.
De kermis in Vlissingen ging door tot half 12 ’s
nachts. Niet fijn, maar te doen. De kermis in Weymouth stopte er om half 10 ’s
avonds mee. Fatsoenlijk. De kermis in Fisterra stopt pas de volgende ochtend om
6 uur. Te veel van het goede voor twee bejaarde reizigers. Op onze vraag aan
locals de volgende dag of dat nog doorgaat, is het antwoord het startschot om te
verkassen naar een rustige baai. "Nog twee nachten, steeds tot 6 uur ’s
ochtends".
Na een rustige nacht wordt het tijd om te verkassen.
Op naar Ria de Arousa, één van de drie grotere ria’s. In deze ria liggen nogal
wat rotsen, dus kien navigeren en goed uitkijken.
Op aangeven van een Zwitser, is het reisdoel Isla
Sálvora, een klein eiland in de monding van de ria. Kleiner dan Isla de Ons en
Isla Cíes, onbewoond, maar ook met minder toeristen. Muziek in de oren. We
ankeren voor het strand en besluiten om de volgende dag het eiland te bezoeken.
Helaas gooit Aeolus roet in het eten. ’s Avonds draait de wind en neemt in
kracht toe. Waar overdag een rots zichtbaar vanwege het tij naast ons lag, moet
deze nu achter ons liggen, hij is door hoogwater alleen niet zichtbaar. Wachten
dus, tot ie zijn kop weer boven water uitsteekt zodat ik weet waar hij exact
ligt.
Ondertussen vaart een lokaal vissersbootje in het
donker vlak voor onze neus langs. Naast ons is een ander vissersbootje aan het
vissen. Hij gooit het eind van een net in het water met een drijvend lichtje
eraan, vaart een rondje terwijl het net naar buiten gaat en dan terug naar het
rode lichtje. Dan het net naar boven en vis in de boot. Daartoe worden felle
lampen op de boot ontstoken, het anker gaat uit en ze beginnen de vis te
sorteren en het net te controleren. Als dat alles achter de rug is, gaan de
lampen uit, het anker wordt gehesen en op naar de volgende spot voor hetzelfde
ritueel.
Nu is het adagium op zee om ruime afstand van vissers
te houden, want ze zijn alleen maar bezig met vissen en kijken nergens naar.
Voor een mooi voorbeeld: https://youtu.be/fFWHlFZEm3M?feature=shared. Maar dat
geldt ook voor deze vissers. Terwijl ik zit te wachten op het tevoorschijn komen
van de rots, hou ik ze in de gaten. AIS aan, ankerlicht aan, extra knipperlicht
onder de zonnepanelen. Zodra ik rond een uur of elf ’s avonds de rots zie en zie
dat die op ruime afstand achter ons ligt, zie ik dat de vissers nog steeds aan
het werk zijn. Ik ga naar binnen om tanden te poetsen en naar bed te gaan. Als
ik in bed wil stappen, kan ik het niet laten om nog even naar de vissers te
kijken. Ze komen recht op ons af! Ik kijk het twee seconden aan, sprint naar de
voorhut om mijn mega sterke zaklamp te pakken en schijn hem recht in zijn
snuffert. Niet de beste actie, beter had ik de zaklamp op eigen schip kunnen
richten, maar als het gevaar zo dichtbij is, doe je wat. Het probleem is
natuurlijk dat ik hem verblind. Op 10 cm afstand vaart ie achter ons langs. "Salut"
hoor ik en hij gooit onverstoorbaar zijn net uit.
De volgende ochtend waait het nog dat het rookt, dus
de brommer van het dek af en naar de wal waarbij de boot voor lager wal ligt,
lijkt ons geen goed idee. Ankerop en naar Ribeira, weer voor anker. Bij Sálvora
komen we later op een gunstiger moment wel terug.
Als de wind enkele dagen later is gaan liggen, varen
we de jachthaven in en meren af voor enkele dagen. Water tanken, boodschappen
doen en andere noodzakelijkheden. Ook spreken we uitgebreid met de bemanning van
een Nederlands zeiljacht dat in de haven ligt en in(!) de ria is aangevallen
door een orca, die een stuk van het roer afbeet. Op de foto de reparatie van het
roer. We horen hoe het precies ging en wat ze gedaan hebben. Dat ze de orca’s
niet hebben zien aankomen is wel de grootste verrassing. De beesten hebben hen
van onderaf aangevallen. Direct gooiden ze vuurwerk het water in waardoor de
orca’s het onderwaterhazenpad kozen (hazen zwemmen niet als vissen).
Op zaterdag 14 september is de wind gaan liggen en
ondernemen we poging twee om naar Sálvora te varen. Dat gaat prima. Motor
stationair vooruit bij en de Genua uit. Heerlijk, totdat we prrrrt kggggg horen.
Toen was nog niet duidelijk dat een lokale visser het nodig vond om een
opfriscursus duiken voor mij te organiseren. Puur geluk dat ik achter het roer
zit en onmiddellijk de motor uit het werk haal. Ik sprint naar achter, de eerste
gedachte was toch: Orca, maar nee. Een groen stuk touw komt onder water onder
het onderwaterschip vandaan en gedraagt zich als een tijdelijk anker. Eerst maar
eens de Genua inrollen en daarna het duikpak aantrekken. Met de snorkel onder
het schip aan het werk lijkt geen goede optie, dus vraag ik Joyce om mijn
duikuitrusting te pakken. Hoe ze de zware fles boven heeft gekregen is mij een
raadsel maar het lukte. Het is even zoeken hoe alles ook alweer werkt, maar dan
kan ik onder de boot. Wat ben je dan blij dat je dit aan boord hebt. En dat je
kunt duiken. Eénmaal onder de boot zwem ik de twee boeitjes voorbij en zie de
groene draad keurig om de schroef gewikkeld. Na inspectie besluit ik om de
groene Nylon lijn op één plek door te snijden en de lijn los te halen van de
schroef. Met succes. Geen schade aan schroef of andere onderdelen en de
visboeitjes zitten nog vast. Een geluk voor mij én voor de visser.
Isla Sálvora is zo ongeveer het decor voor Jurassic
Park. Schitterend landschap, grote rotsen, schaarse vegetatie. Het oude, niet
meer bewoonde dorp is indrukwekkend. We krijgen van twee beheerders te horen dat
onze papieren niet helemaal op orde zijn om te ankeren, maar ze maken er verder
geen probleem van. Voor de avond valt varen we terug naar Ribeira. Één
nachtelijk avontuur met vissersboten was meer dan genoeg.
Als we ’s ochtends wakker worden, liggen we aan
lagerwal. De wind is gedraaid naar het noordoosten en iets in kracht toegenomen.
Niet comfortabel. Het plan is om dieper de ria in een andere ankerplek op te
zoeken. De zoute duikspullen liggen echter nog op het achterdek. Daarom eerst de
jachthaven in om de spullen schoon te spoelen. De havenmeester komt al aanlopen
om de lijnen aan te nemen. Als ik vraag of we max twee uurtjes mogen liggen om
de spullen schoon te spoelen, wordt er instemmend geknikt met een bromgeluid dat
ik niet thuis kan brengen. Joyce gaat de wal op voor wat extra inkopen en ik vul
de watertanks en spoel alle duikspullen zoutvrij.
We willen gaan ankeren aan de zuidwest kant van Illa
de Arousa, maar de bedachte plek is vrij smal en ligt vol met privé moorings.
Met bebouwing rondom en weinig beschutting tegen de noordoostelijke wind, zoeken
we een andere plek. Een strand bij Banda ó Rio.
De Ria de Arousa is wonderschoon. Er liggen veel
serieuze rotsen in het water, waardoor navigeren iets meer inspanning en
oplettendheid vraagt dan anders. Maar het helderblauwe water, de groene
glooiende bergen, de blauwe luchten, het is prachtig allemaal. En veel drijvende
vlotten waar schelpdieren of vissen worden gekweekt. In grote hoeveelheden.
Éénmaal geankerd liggen we goed. Denken we. Geen
vervelende golfslag, maar wel veel wind, die ’s nachts flink toeneemt. Voor
anker liggend zet ik altijd de ankerwacht. Op een app kan ik een afstand rond de
boot aangeven, bijvoorbeeld 75 meter en dan gaat de app waken. Zodra de boot
buiten die 75 meter komt, gaat er een vervelend alarm af. Wakker worden
gegarandeerd, tenminste, als het alarm hard genoeg staat. Hetgeen deze nacht
niet zo is. Joyce moet de kooi even uit en hoort het alarm heel zacht. Ze maakt
me wakker, ik kom uit een diepe slaap en hoor niets. Helaas heeft ze gelijk, het
anker is gaan krabben. Gelukkig liggen we ver genoeg van de fish-farms af om
niet in de problemen te komen en het is volle maan, we zien tenminste iets.
Terwijl het anker omhooggaat, mag ik veel zeewier van de ketting af halen. Als
het anker boven water is, zit het onder het zeewier en een flinke klodder touw.
Nachtelijke pret zullen we maar zeggen.
De boot opnieuw richting strand, het anker er weer in,
flink meer ketting uit volgens de oude maritieme wijsheid: "When in doubt, let
it out", ankerwacht opnieuw zetten en verder slapen.
Als de wind is gaan liggen, gaat het anker weer op,
het zeewier gaat weer over boord. De volgende bestemming is Ilha de Ons. Dit
grote eiland ligt voor de Ria de Pontevedra. We ankeren voor het strand. De
volgende dag gaat de brommer de plomp in, we varen naar het strand en sjorren de
brommer boven de vloedlijn. Een wandeltocht naar de vuurtoren staat op het
programma. Het uitzicht is grandioos. De tocht naar beneden naar het dorpje gaat
makkelijk, één van de weinig geplaveide wegen, de rest zijn zandpaden. We
bezoeken het voor de inktvis aangeprezen restaurant. Als Joyce dat bestelt,
hebben ze het niet, wel mossels. Die dan maar. Ik bestel gefrituurde
kippenborst, Joyce werkt nog een Sangria weg, type mokerslag. De enige smaak die
ik aan de kip kan ontdekken is de smaak van oud frituurvet.
Het wordt weer tijd om boodschappen te doen en dus
varen we naar de jachthaven van Cangas in de Ria de Vigo. Het regenpak gaat aan,
raden wat voor weer het is. Ook de wasserette wordt met genoegen bezocht. De
volgende nacht brengen we door in de Ensenada de Barra, als tussenstop voor onze
bestemming: Illas Cíes. Om te wennen alvast wat mist, die ’s avonds zo dik wordt
dat we de andere boten niet meer kunnen zien en ook het dorpje op de hellingen
niet.
De volgende ochtend gaat het anker op en varen we door
dichte mist naar het eiland. Vanwege de dichte mist is alle aandacht gericht op
het ontwijken van visboeitjes. Een Spanjaard met een snelle motorboot verschijnt
uit het niets aan bakboordzijde en weet ons met een meter tussenruimte voor de
boeg langs te ontwijken. Geen AIS transponder, geen navigatieverlichting en niet
langzamer gaan varen na deze bijna botsing. Voor mij het bewijs dat niet alle
Spanjaarden intelligent zijn.
Het ankeren gaat prima en we genieten van het spel van
optrekkende en invallende mist. De ene keer lijkt de buurman ver weg, door de
mist, het andere moment dichtbij als de mist opgetrokken is. Hoezo
gezichtsbedrog.
Eerder op de middag werd een typisch Spaanse klucht
ingeleid, een twee-akter. Door de mist komt een Spaans zeilbootje aanvaren,
laten we zeggen, 10 meter lang, met een buitenboordmotortje van 4 pk. Met 4
redelijk zware mensen aan boord, dus logischerwijs 1 pk per persoon. Op zich al
zeer lachwekkend, het motortje zwoegt maar de boot komt nauwelijks in beweging.
Ze proberen een paar keer te ankeren, maar hoewel er nauwelijks wind staat,
krabt het anker keer op keer. Ze besluiten om aan een grote mooringboei te gaan
liggen, de enige in de hele baai, de brommer te pakken, motortje om te hangen
van moederschip naar bijboot en aan wal te gaan. Dit was de eerste akte.
Uren later volgt akte 2. Een passagiersschip probeert
af te meren aan de mooring. Er wordt geroepen en gefloten, maar uiteraard
niemand aan boord. Dus schreeuw ik ze toe dat ze aan wal zijn. Er worden wat
Spaanse termen teruggeroepen, maar zo goed is mijn Spaans nu ook weer niet. Ik
trek mijn schouders op om te gebaren dat ik verder ook niets kan. De mannen
laten de boot noodzakelijkerwijs maar drijven. Als tegen het eind van de middag
de steiger vrijkomt, legt het passagiersschip aan. De zeilbooteigenaren komen
terug, hangen de motor weer om en varen weg. Zich geen kwaad bewust. Heerlijk.
Het motortje ploegt en zwoegt.
En weer wordt er harde wind voorspelt. We varen naar
de jachthaven van Moaña, maar dit blijkt vol. We mogen afmeren aan een zware
metalen mooringboei net buiten de haven. We grijpen de kans aan. Met metalen
mooringboeien dans je een soort tango. Als er geen wind is, drijven ze graag
naar je toe om daarna ritmisch tegen je romp op te beuken bij ieder klein golfje.
Dus trek je de mooringlijn strak over de ankerplaat, zodat de boei geen kant op
kan. Bij harde wind laat je de lijn juist vieren, zodat je niet voortdurend de
zware boei op en neer tilt. ’s Nachts giert de wind door het want. Gelukkig
liggen we vast als een huis en redelijk beschut door de ligging achter de
jachthaven.
De volgende stop wordt Baiona, als tussenstop voor een
reis naar Viana do Castelo, Portugal wel te verstaan. We varen tegen de wind in
naar Baiona om daar achter de golfbreker te ankeren. Er loopt een behoorlijke
deining de ria in, het is even ploeteren. Eenmaal op de ankerplek liggen we
prima en we zijn bepaald niet de enige.
De volgende dag is er, wat ik noem, ankerplaatsdiarree. Niet dat mensen massaal en acuut last hebben van de stoelgang, maar bij
het eerste daglicht loopt de ankerplaats leeg, alsof er een startschot is
geweest.
De tocht naar Viana is vervelend, te veel golven met
te weinig wind, ook nog eens van achteren. De zee is rommelig. We varen naar het
zuiden, dus recht tegen de zon in. Hét podium om visboeitjes (te) laat te zien.
Er zit niets anders op. Ik neem plaats op het voordek en Joyce zit achter het
roer. Soms kruipen we door het oog van de naald als ik een visboeitje pas vlak
voor de boeg zie. Maar het gaat goed.
Viana do Castelo is prachtig. Een verademing om weer
even in een gezellig stadje te zijn zonder siësta-fratsen, na al die lege
Spaanse vissersdorpjes. We liggen centrum stad in een dependance van de echte
jachthaven met plek voor wel zes zeiljachten. We eten lekker in de stad,
bezoeken een mooie kerk op de heuvel waar we naar toe mogen met een heus
kabelbaantje en we drinken koffie op mooie pleintjes vol gezelligheid. Als je
een kanon af zou schieten, raak je geheid mensen. Dit in tegenstelling tot de
Spaanse vissersdorpjes. Zo fijn.
